1 Ekim 2008 sonrası memur olan emekli ikramiyesi alır mı?
Detaylar/Değerlendirmeler;
1 Ekim 2008 tarihi öncesi yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi memurluk hizmetinden sayılan süreleri olmayanlar dahil bu tarihten sonra ilk defa Devlet Memuru olanlar 5510 sayılı Kanuna tabi memurlar olmaktadır. 5510 a tabi memur da emekli olduğunda 5434 e tabi emsal görevi esas alınarak emekli ikramiyesini alacaktır. Ancak, 5434 e tabi memurda aranmayan 5510 a tabi memurda aranan önemli bir şart bulunmaktadır.
5510 a tabi memurlar için emekli ikramiyesi ödenmesi esas ve usulleri 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Ek Madde 82 hükmünde belirlenmiştir.
Ek Madde 82 hükmündeki kurallara göre 5510 a tabi memurların emekli ikramiyesi alabilme şartları;
-5510 a tabi memurların emekli ikramiyesi ödemelerinde 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü uygulanmaktadır. Yani emekli ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usullerde 5434 e tabi memur kıyas alınmaktadır.
5510 a tabi memur olarak çalışmaya başlamış olanlardan, örneğin Mühendis, Doktor, memur, şef, Şube Müdürü gibi görevlerden emekli olanlara ödenecek olan emekli ikramiyesinde, 5434 e tabi aynı unvandan emekli olmuş gibi bir hesaplama yapılacak ve aynı emsalinin alacağı emekli ikramiyesi tutarı kadar emekli ikramiyesi ödenecektir. Bugün için; 30 hizmet yılı ¼ ve 3600 veya 4200 ek gösterge esas alınarak hesaplama yapıldığında, yani 5510 a tabi olanlar için uygulanmayan ancak emekli ikramiyesinde kıyas alınarak hesaplama yapılacağından sadece emeklilik ikramiyesi tutarının bulunması için memurun derece, kademe, gösterge, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı, emeklilik tazminatı, memur maaş katsayısı unsurları üzerinden yapılan hesaplama sonucunda TL. emekli ikramiyesi ödenecektir. Dolayısıyla aynı hizmet, aynı derece kademe unvan vb. gibi olanlar aynı tutarda emekli ikramiyesi alacaklardır.
Sadece 5510 a tabi memurlar için emekli ikramiyesi hesaplamasını yapmaları için https://www.memurlar.net/hesaplama/emekli-maas/ adresimiz ziyaret edilebilir.
Sonuçta; 5434 ve 5510 a tabi aynı durumdaki memurlar için emeklilik ikramiyesi tutarlarında hiçbir farklılık bulunmamaktadır.
Yine herhangi bir üst sınır yoktur, sadece 1 yıldan az sürelere ikramiye ödemesi yapılmamaktadır.
Bu konudaki Ek Madde 82 hükmü şu şekildedir; “Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, 5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (21) numaralı bendinde belirtilen kamu idarelerinde aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süreleri esas alınarak emekli ikramiyesi; anılan Kanunun geçici 4 üncü maddesine göre aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan sigortalıların emeklilik ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usüller, ödeme unsurlarının ikramiye hesabına esas alınan oran ve/veya miktarları dikkate alınarak ödenir.”
Bu maddede belirtilen “Kanunun geçici 4 üncü maddesi” 5434 e tabi memurları belirtmektedir. Yani 5434 hükümleri uygulanarak 5510 a tabi memurlara da emekli ikramiyesi ödemesi yapılacağını belirtmektedir.
ÖNEMLİ DETAY; 5510 a tabi memura emekli ikramiyesi ödenmesinde son emekli olunduğu tarihteki statüsüne bakılır:
5434 e tabi memurların emekli ikramiyesi ödenmesinde son statünün memur mu, işçi mi, esnaf mı olduğuna bakılmaz, hangi statüden emekli olunursa olunsun hak edilmesi şartı ile emekli ikramiyesi ödenir ve bu durum 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü gereğidir.
ANCAK, 5510 a tabi memurların emekli ikramiyesi ödenmesi için mutlaka son statünün memur olması şartı aranmaktadır.
Yani, 30 yıl memur, sonra 1 gün, 10 ay, 3 yıl vb. gibi bir süre de işçi veya esnaf olursa ve ister memurluktan ister işçi veya esnaf statüsünden emekli olunsun, bu kişinin 30 yıllık hizmet süresine emekli ikramiyesi ödenmez.
Sonuç değerlendirme; 5510 a tabi memurlar emekli aylıklarını prime esas kazançları esas alınarak hesaplama sonucu bulunacak tutar üzerinden alacak olmakla birlikte, EMEKLİ İKRAMİYELERİNİ 5434 hükümleri uygulanarak alacaklardır, yani görev aylıkları üzerinden değil 5434 e tabi olanların SGK primlerine esas tutulan unsurlar esas alınarak hesaplanan brüt tutar esas alınarak her tam yıllarına karşılık emekli ikramiyelerini alacaklardır.
5434 ve 5510 kapsamında genel değerlendirme;
5434 e tabi memur görevinden ayrılıp sigortalı çalışması olduğunda son statüsünün memur olmaması nedeniyle emekli ikramiyesi alamıyordu. Ancak bu durum Anayasa Mahkemesince iptal edilmiş ve son statünün mutlaka memur olma şartı ortadan kaldırılmış, bu sebeple de 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü yeniden düzenlenmiş ve 5434 e tabi memurun memurluk hizmetlerine emekli ikramiyesi alabilmesi için de kıdem tazminatı ödenme şartları konulmuştur.
5510 a tabi memur için ise halen memurluk hizmetlerine emekli ikramiyesi alabilmesi için emekli aylığı bağlanacağı zaman son statüsünün memur olma şartı aranmaktadır. Bu hususlar 5510 sayılı Kanun Ek Madde 82 hükmünde yer almaktadır.
Düşüncemiz ve değerlendirmemiz; 5510 a tabi memur için de emekli aylığı bağlandığında son statünün memur olma şartının aranmaması ve bu konuda maddede bir düzenlemenin yapılması olacaktır. Zira, kişilerin zaman içerisinde memurluktan ayrılıp işçi veya esnaf olarak çalışma hayatını sürdürme düşünceleri de olabilecek, dolayısıyla memurluk hizmet sürelerine yine 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü benzeri bir hüküm doğrultusunda yeniden düzenlenmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Bugün için uygulanan hükümler:
5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü (5434 e tabi memurlar için uygulanan hüküm);
“Hizmet sürelerinin tamamı bu Kanun ve/veya 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 4 üncü maddesi kapsamında geçenlerden emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme yapılan asker ve sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için aylık bağlamaya esas tutarın bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir.
Birinci fıkra kapsamına girmemekle birlikte, bu Kanun ve/veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında hizmeti bulunanlardan mülga 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun 8 inci maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden emeklilik, yaşlılık ya da malullük aylığı bağlananlara ise; bu Kanun veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi hükümlerine tabi olarak bu Kanuna tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda geçen çalışmalarının, 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesinde belirtilen kıdem tazminatına hak kazanma şartlarına uygun olarak sona ermiş olması şartıyla emekli ikramiyesi ödenir.
İkinci fıkra uyarınca ödenecek emekli ikramiyesi, bu Kanun veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamına giren görevlerde geçen her tam fiili hizmet yılı ile sınırlı olarak bu görevlerden ayrıldıkları tarihteki emeklilik keseneğine esas aylık tutarı üzerinden ve aylığın başlangıç tarihindeki katsayılar dikkate alınarak ödenir. Mülga 2829 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi ile üçüncü fıkrasının son cümlesinin bu maddeye aykırı hükümleri uygulanmaz.
Yukarıdaki fıkralara göre (.)(1) mülga 2829 sayılı Kanunun 8 inci maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara ödenecek emeklilik ikramiyesinin hesabında bu Kanun veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi hükümlerine tabi olarak bu Kanuna tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda geçen ve 1475 sayılı Kanunun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona eren geçmiş hizmet süreleri ve her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı veya bu mahiyette olmakla birlikte başka bir adla tazminat ödenen süreleri ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan süreleri dikkate alınmaz. Ancak, mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri uygulanmış olmakla birlikte, bu Kanun veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında hizmetleri arasında başka bir sigortalılık hali kapsamında çalışması bulunmayanların emekli ikramiyesine esas fiili hizmet sürelerinin hesabında, 1475 sayılı Kanunun 14 üncü maddesindeki şartlar aranmaz.
.”
5434 sayılı Kanun Ek Madde 82 hükmü (5510 a tabi memurlar için uygulanan hüküm);
“1) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanlardan;
a) 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık bağlanan ve uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı çalışma sürelerinin tamamı 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında geçmiş olanlara,
b) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen sigortalılık hallerinin birden fazlasına tabi olarak çalışmış olmakla birlikte, anılan Kanun hükümlerine göre aylık bağlandığı sırada son defa uzun vadeli sigorta kolları açısından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanlara,
c) 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık bağlandığı sırada uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışmamakla birlikte, uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmış olanlara,
d) Yaşlılık toptan ödemesi yapılmış olup uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmış olanlara,
e) Uzun vadeli sigorta kolları açısından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmakta iken ölenlerin ölüm aylığı bağlanan veya ölüm toptan ödemesi yapılan hak sahiplerine,
f) Ölüm tarihi itibariyle uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmamakla birlikte, uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmış olanların ölüm aylığı bağlanan veya ölüm toptan ödemesi yapılan hak sahiplerine,
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, 5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (21) numaralı bendinde belirtilen kamu idarelerinde aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süreleri esas alınarak emekli ikramiyesi; anılan Kanunun geçici 4 üncü maddesine göre aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan sigortalıların emeklilik ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usüller, ödeme unsurlarının ikramiye hesabına esas alınan oran ve/veya miktarları dikkate alınarak ödenir. Ancak, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süreleri esas alınarak emekli ikramiyesi ödenebilmesi için; iş kanunlarına tabi olarak çalışmış olanların iş sözleşmelerinin kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olması, sözleşmeli personel statüsünde çalışmış olanların ise hizmet sözleşmelerinin ilgili mevzuatına göre iş sonu tazminatı veya aynı mahiyette olmakla birlikte başka bir adla ödenen tazminata hak kazanılmasını gerektirecek şekilde sona ermiş olması şarttır. Ayrıca, bu kişilerin, her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı veya bu mahiyette olmakla birlikte başka bir adla tazminat ödenen süreleri ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan süreleri, emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaz.
